Ümmü Gülsüm Çivicizade Camii; İstanbul Fatih'in ilçesi İtfaiye Caddesi üzerinde, Şeyhülislam Çiviçizade Mehmet Efendi’nin kızı Ümmü Gülsüm tarafından inşa ettirilmiştir. Caminin yanında ve birlikte yaptırılan Çivicizade Medresesi günümüze ulaşamamıştır. İnşa tarihi belli olmayıp 1580’lere tarihlenmektedir.

Çiviçizade ailesi Osmanlı döneminde yaşamış bir ilmiye ailesidir. Aileden şeyhülislamlık görevine ulaşmış iki kişi vardır. Ailenin atası, ünlü Muğlalı hattat İlyas Efendi’dir. Ailenin adını taşıyan Cerrahpaşa hastanesinde bir mescit ve Kanlıca’da birde yalı bulunmaktadır. Camii kare planlı olup çatısı ahşaptır. Caminin üstü kiremitle kaplıdır. 1952 yılında büyük bir yenileme geçirmiştir. 1982'de çevre duvarları yapılmış olup 1989 yılında camiye bir takım eklemeler yapılmıştır. Bu yapılan eklerle aradaki duvarlar kaldırılarak caminin içi genişletilmiştir.

Sokaktan küçük avluya girildikten sonra yedi basamaklı mermer merdiven ile caminin son cemaat yerine varılır. Son cemaat yeri çatılı ve betonarme olarak yapılmıştır. Çift kanatlı ahşap bir kapı ile harime girilir. Harimin sağ duvarında üç, mihrap duvarında iki uzun pencere vardır. Bütün duvarlar yerden pencere altlarına kadar ahşap lambri, onun üzerinden tavana kadar çini ile kaplanmıştır.

Tavan düz ahşaptır. Mihrap ve kürsü çini ile kaplamalıdır. Ahşap minber, mermer görünümünde boyanmıştır.

Sol taraftaki minare tuğladan yapılmış ve çimento ile sıvanmıştır. Tek şerefeli olup korkuluğu demir çubuklu, külahı kurşun kaplamalıdır. Minare girişi, harimdeki sol müezzin mahallinden sağlanmıştır. Cenazeler için gasilhanesi ve musalla taşına sahiptir. Avlunun solunda abdest alma yerleri ve tuvaletler vardır.






Aslen Menteşeli olan ailenin bu lakabı müderris ve hattat Çivi İlyas Efendi’den gelmektedir. “Çivi” lakabını ne münasebetle aldığı bilinmeyen İlyâs Efendi’nin künyesi Müstakimzâde tarafından İlyas Şehîd b. Mehmed b. İlyâs b. el-Hâc Ömer olarak verilmiştir. Kendisi gibi hattat olan kardeşi Mustafa Efendi hakkında fazla bilgi bulunmamakta; ancak İlyas Efendi’nin ölümü üzerine yeğeni Muhyiddin’i himaye için kardeşinin hanımı ile evlendiği ve bir süre sonra yeğeniyle birlikte İstanbul’a gittiği, 1505-1506 yılında vefat ettiği bilinmektedir.

Ailenin tanınmasında, İlyas Efendi’nin oğlu Şeyhülislâm Muhyiddin Mehmed Efendi ile torunu Şeyhülislâm Mehmed Efendi’nin önemli rolü olmuştur. Aile Çivi İlyas’ın biri şeyhülislâm, diğeri defterdar olan oğullarından iki kol halinde devam etmiştir.

Şeyhülislâm Muhyiddin Efendi’nin kaynaklarda adı belirtilmeyen kızı, Şeyhülislâm Hâmid Efendi ile evlendi, böylece Hâmid Efendi “Çivizâde Damadı” olarak da tanındı. Muhyiddin Efendi’nin oğlu Şeyhülislâm Mehmed Efendi’nin Mehmed ve Ümmü Gülsüm adında iki çocuğu olduğu bilinmektedir. Mehmed Efendi, Şeyhülislâm Sun‘ullah Efendi’den mülâzım olup daha sonra onun kızıyla evlendi. Süleymaniye Medresesi müderrisliğine kadar yükseldikten sonra 1614’te kadılığa geçerek Şam, Mısır, Galata, Bursa, Edirne, İstanbul kadılıklarında; Anadolu ve Rumeli kazaskerliklerinde bulunduktan sonra 1648 yılında görevden ayrıldı. Kendisine önce Tatar Pazarcığı, ardından Ankara kadılığı arpalık olarak verildi, Mehmed Efendi 1651 vefat etti. Hayatı hakkında fazla bilgi bulunmayan Ümmü Gülsüm’ün ise babasından önce vefat ettiği, Zeyrek’te Çivizâde veya Ümmü Gülsüm adıyla anılan bu caminin bu hanım için babası tarafından yaptırıldığı bilinmektedir.

Diğer videolarımız için oynatma listelerimiz :
İstanbul'daki Tarihi Yerler: https://www.youtube.com/playlist?list=PLkht9F2YOHIjz-hGlhqUalItj8bsEPdlP
İstanbul'daki Tarihi Camiler: https://www.youtube.com/playlist?list=PLkht9F2YOHIjYoFJ7BxT-7xOC4uPWHpQJ
İstanbul'daki Gezilecek Yerler: https://www.youtube.com/playlist?list=PLkht9F2YOHIhP0XonhllOZPL0rC6waLRy
İstanbul'daki Türbeler: https://www.youtube.com/playlist?list=PLkht9F2YOHIjSVzzQ8bZL4PVYCxNbHlMM
Evliya Türbeleri: https://www.youtube.com/playlist?list=PLkht9F2YOHIjfuD4VCnmlegCBkJEHwN85
Peygamberlerin Hayatı: https://www.youtube.com/playlist?list=PLkht9F2YOHIjtD82PUwzw3PNsYgZI0cgR
Osmanlı İmparatorluğu: https://www.youtube.com/playlist?list=PLkht9F2YOHIgZtKO0fL5131z8HX441eKM
Animasyonlu Dini Hikayeler: https://www.youtube.com/playlist?list=PLkht9F2YOHIiB8cee94QHIf02xVlQw0sd
Kuran-ı Kerim Kıssaları: https://www.youtube.com/playlist?list=PLkht9F2YOHIib3i6wVwrnsPE-inVBDNnL
Yararlı Bilgiler:https://www.youtube.com/playlist?list=PLkht9F2YOHIh3CjtB0gq9eeTZDIg9d3Ss

Kıymetli dostlar; Bu paylaşmış olduğum video'nun sizler için yararlı veya faydalı olduğunu düşünüyorsanız,